Πανδημία εις το τετράγωνο
Ο COVID -19 έχει κηρυχθεί παγκόσμια πανδημία και τα μέτρα αντιμετώπισής του που έχουν ανακοινωθεί τον τελευταίο χρόνο έχουν αλλάξει δραστικά την καθημερινότητα των ανθρώπων. Με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αυτές οι αλλαγές είναι απαραίτητες για την καταπολέμηση του κορωνοϊού και την προστασία των συστημάτων υγείας, ωστόσο υπάρχουν ακούσιες, αρνητικές συνέπειες. Καθώς ο ιός συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, φέρνει μαζί του πολλά νέα άγχη, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων σωματικής και ψυχικής υγείας, την απομόνωση και τη μοναξιά, το κλείσιμο πολλών σχολείων και επιχειρήσεων, την οικονομική αστάθεια και τις απώλειες θέσεων εργασίας, και την ενδοοικογενειακή βία.
Εξαιρετικά ευάλωτος πληθυσμός στον κίνδυνο ενδοοικογενειακής βίας εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού είναι τα παιδιά και οι μητέρες τους. Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένας ευρύς όρος και αναφέρεται σε μία σειρά παραβιάσεων που συμβαίνουν σε έναν οικιακό χώρο. Ωστόσο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τον χρησιμοποιούν για την περιγραφή βίας ή μίας μορφής κακοποίησης της συντρόφου από τον νυν ή πρώην σύντροφο. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι επικεντρώνεται κυρίως στις γυναίκες επειδή αυτές επηρεάζονται δυσανάλογα από την ενδοοικογενειακή βία μεταξύ ενηλίκων.
Πανδημία μέσα στην Πανδημία
Έρευνες σε όλο τον κόσμο έδειξαν ότι η ενδοοικογενειακή κακοποίηση, και συγκεκριμένα η βία κατά των γυναικών, έχει εκτοξευθεί από τον Ιανουάριο του 2020 σημειώνοντας δυστυχώς δραματική άνοδο σε ετήσια βάση σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Περιοδικό Επείγουσας Ιατρικής (American Journal of Emergency Medicine) και το Περιοδικό UN Women της Ομάδας των Ηνωμένων Εθνών, όταν ξεκίνησε η πανδημία, τα επεισόδια ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν 300% στο Hubei της Κίνας, 25% στην Αργεντινή, 30% στην Κύπρο, 33% στη Σιγκαπούρη και 50% στη Βραζιλία. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία και η Ελλάδα, όπου κλήσεις βοηθείας στις τηλεφωνικές γραμμές για ενδοοικογενειακή βία έχουν αυξηθεί από την κρίση της πανδημίας, κλονίστηκαν από την αύξηση των οικιακών γυναικοκτονιών, οι αυξανόμενοι αριθμοί των οποίων υπογραμμίζουν τις άκρως σοβαρές και δυνητικά καταστροφικές και ανεπιθύμητες συνέπειες της πανδημίας και του εγκλεισμού για τα θύματα-επιζώντες κακοποίησης.
Το ΠΑΡΑΔΟΞΟ της Έννοιας «Ασφάλεια» στην Πανδημία
Το σπίτι, δυστυχώς, δεν είναι πάντα ένα ασφαλές μέρος για όλα τα άτομα που κατοικούν σ’ αυτό. Στην πραγματικότητα, για ενήλικες και παιδιά που ζουν σε καταστάσεις οικογενειακής βίας, το σπίτι είναι συχνά ο χώρος όπου διαδραματίζονται συχνά περιστατικά σωματικής, ψυχολογικής και σεξουαλικής κακοποίησης. Αυτό συμβαίνει επειδή το σπίτι προσφέρεται ως χώρος όπου μπορεί να διαστρεβλωθεί και να ανατραπεί η δυναμική εξουσίας από τα άτομα που κάνουν κατάχρηση αυτής, συχνά χωρίς έλεγχο από κάποιον εκτός ζευγαριού ή της οικογενειακής μονάδας.
Στην κρίση του COVID -19, η παρότρυνση να «μείνουμε στο σπίτι» έχει συνεπώς σημαντικές επιπτώσεις για εκείνους τους ενήλικες και τα παιδιά που ήδη ζουν με κάποιον που τους κακοποιεί ή τους ελέγχει. Αυστηροί περιορισμοί στην μετακίνηση κλείνουν τις οδούς διαφυγής, την αναζήτηση βοήθειας και τους τρόπους αντιμετώπισης των επιζώντων-θυμάτων. Τα περιοριστικά μέτρα είναι επίσης πιθανό να είναι βούτυρο στο ψωμί των νταήδων για χρήση κακοποιητικών τακτικών ελέγχου, επιτήρησης και εξαναγκασμού. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή αυτό που συμβαίνει μέσα στα σπίτια των ανθρώπων – και, κρίσιμα, μέσα στην οικογένεια και τις οικείες σχέσεις – λαμβάνει χώρα «κεκλεισμένων των θυρών» και εκτός θέασης, κατά κυριολεκτική έννοια, άλλων ανθρώπων. Επομένως, ακούσια, τα μέτρα εγκλεισμού μπορεί να δώσουν σε άτομα που καταχρώνται την εξουσία, μεγαλύτερη ελευθερία να ενεργούν χωρίς έλεγχο ή συνέπειες.
Αντιστοίχως, οι κοινωνικές νόρμες και στάσεις που υποδηλώνουν ότι υπάρχει κάτι «ιερό» στην οικογενειακή ζωή – στο σπίτι, με κοινωνική και όχι φυσική έννοια – μπορούν επίσης να δυσκολεύουν τα θύματα να μιλήσουν για την κακοποίηση που υφίστανται, πόσο μάλλον να δράσουν φεύγοντας από την κακοποιητική κατάσταση ως αποτέλεσμα συναισθημάτων ντροπής, αγωνίας και αμηχανίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει κάτι «ιερό» στην οικογένεια όταν υπάρχει κακοποίηση.
Αναθεώρηση Αντίληψης και Διάσωση Ζωής
Κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID -19, είναι σημαντικό για όλα τα άτομα να σκεφθούν κριτικά τις εξιδανικευμένες αναπαραστάσεις του σπιτιού και της οικογένειας και να αναθεωρήσουν την αντίληψή τους με αντικειμενικά κριτήρια, σαφήνεια και διάκριση. Επίσης σημαντικό είναι να δοθεί η δυνατότητα στα άτομα αυτά να μιλήσουν και, όπου είναι δυνατόν, να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση της καταχρηστικής και ελεγκτικής οικογενειακής ζωής.
Πώς μπορεί ο καθένας να βοηθήσει στη διάσωση μιας ζωής; Έρευνες δείχνουν ότι το να ρωτάτε ευθέως και επανειλημμένα ένα αγαπημένο ή φιλικό πρόσωπο αν αισθάνεται σταθερά ασφαλές στο σπίτι, είναι ένας τρόπος για να του δώσετε τη δυνατότητα να μιλήσει. Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να έχετε το χρόνο και τους συναισθηματικούς πόρους για να ακούσετε και να απαντήσετε στους συχνά λεπτούς τρόπους με τους οποίους το άτομο δηλώνει φοβισμένο και ανασφαλές ώστε να το παροτρύνετε να ΒΡΕΙ ΤΗ ΦΩΝΗ ΤΟΥ και να ζητήσει βοήθεια από τις κατάλληλες υπηρεσίες και επαγγελματίες υγείας.
Εάν βιώνετε κακοποιητική συμπεριφορά από τον σύντροφό σας, καλέστε στην τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης SOS 15900. Η γραμμή λειτουργεί πανελλαδικά 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, και στελεχώνεται από εξειδικευμένους ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Το περιεχόμενο των κλήσεων είναι ΑΠΟΡΡΗΤΟ και προσφέρονται υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα έμφυλης βίας.
Image by Maria Prieto from Pixabay
Ευχαριστώ την NATURA.nrg για την φιλοξενία του άρθρου στο τεύχος #122, Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2021.
