Συναισθηματική ανωριμότητα και παιδαριώδης συμπεριφορά ενηλίκων
Γιατί είναι απογοητευτικό να βλέπουμε ενήλικα άτομα να συμπεριφέρονται σαν παιδιά όταν την ίδια στιγμή οι σύμβουλοι ψυχικής υγείας εισηγούνται να μην χάσουμε την επαφή με το εσωτερικό μας παιδί;
Σ’ αυτό το άρθρο θα συζητηθούν και θα αποσαφηνιστούν οι διαφορές των εννοιών χρονολογικής και συναισθηματικής ηλικίας, παιδικής και παιδαριώδους συμπεριφοράς, και ενήλικου και ώριμου ατόμου αντίστοιχα, καθώς αυτοί οι όροι είναι διαφορετικοί αλλά πολλές φορές χρησιμοποιούνται λανθασμένα ο ένας αντί του άλλου.
Χρονολογική Ηλικία και Ενηλικίωση
Η χρονολογική ηλικία του ατόμου είναι αυτή που βασίζεται στην ημερομηνία γέννησής του. Στην Ελλάδα, το άτομο θεωρείται ενήλικο όταν γίνει 18 ετών και επομένως είναι νομικά υπεύθυνο για τις πράξεις του και τις συνέπειές αυτών. Ωστόσο, ενήλικο άτομο θεωρείται αυτό που είναι ανεξάρτητο, αυτάρκες και αυτόνομο, κάτι που μπορεί να συμβεί σε εντελώς διαφορετική ηλικία από αυτή των 18 ετών.
Συναισθηματική Ηλικία και Ωριμότητα
Αντίθετα με τη χρονολογική ηλικία, η συναισθηματική ηλικία δεν αυξάνεται αυτόματα αναλόγως της χρονολογικής – αντιθέτως μαθαίνεται, εξασκείται και ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό. Αν έχετε γνωρίσει διακεκριμένους επιστήμονες, επιτυχημένους επαγγελματίες ή λαμπρούς ακαδημαϊκούς οι οποίοι συμπεριφέρονται σαν παιδιά, είναι παραδείγματα συναισθηματικά ανώριμων ατόμων κι ας έχουν αρκετά επιτεύγματα στην επαγγελματική τους πορεία. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά πάσα πιθανότητα γιατί δεν διδάχτηκαν δεξιότητες ή/και δεν βίωσαν συνθήκες οι οποίες καλλιεργούν τη συναισθηματική ωριμότητα, και ως αποτέλεσμα, οι συναισθηματικές αντιδράσεις τους είναι παιδαριώδεις.
Για παράδειγμα, τα συναισθηματικά ανώριμα άτομα έχουν πολύ φτωχό έλεγχο της παρορμητικότητάς τους μιλώντας ακατάπαυστα ή θα κάνοντας κάτι παρορμητικό χωρίς να υπολογίσουν τις συνέπειες, όπως κάνουν και τα παιδιά όταν θυμώσουν ή πληγωθούν. Ομοίως, αντί να ακούσουν τις απόψεις του άλλου θα διακόπτουν συνεχώς ή/και θα εκτοξεύουν λόγια που πληγώνουν, όπως κάνουν τα παιδιά. Σε αντίθεση, ένα συναισθηματικά ώριμο άτομο θα αντισταθεί στην παρόρμησή του και μετά από ήρεμη και ώριμη σκέψη θα εκφραστεί με επιθυμία για διάλογο και όχι μονόλογο. Επίσης, το συναισθηματικά ανώριμο άτομο δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεών του και θα φροντίσει να ρίξει το φταίξιμο σε κάποιον άλλον ή θα πει ψέματα, όπως κάνουν τα παιδιά. Αντιθέτως, ένα ενήλικο άτομο θα αναλάβει τις ευθύνες του και θα εστιαστεί στη λύση του προβλήματος κάνοντας αποσαφηνιστικές ερωτήσεις και δείχνοντας ενδιαφέρον για τα συναισθήματα του άλλου.
Άλλες συμπεριφορές συναισθηματικά ανώριμων ατόμων είναι οι συναισθηματικές εκρήξεις και ακραίες συμπεριφορές, όπως τα παιδιά έτσι κι εκείνοι μπορεί να έχουν μία ή και περισσότερες από αυτές τις συμπεριφορές: θα φωνάξουν, θα κλάψουν, θα θυμώσουν, θα κάνουν τους νταήδες εκεί που τους παίρνει, θα κατεβάσουν μούτρα ή θα στραβομουτσουνιάσουν. Σε αντίθεση, ένας ενήλικος θα συγκρατήσει την παρόρμησή του για ακραίες συμπεριφορές και θα διακρίνει τί είναι βοηθητικό για ένα εποικοδομητικό διάλογο χωρίς εξάρσεις. Τέλος, όπως τα παιδιά θεωρούν ότι είναι το κέντρο του κόσμου, έτσι και τα συναισθηματικά ανώριμα άτομα έχουν ναρκισσιστικές τάσεις και εγωκεντρικές συμπεριφορές μιας και θεωρούν ότι οι άλλοι τους «χρωστούν», ή έχουν «δικαίωμα» να απαιτούν από τους άλλους ότι εκείνοι θεωρούν ότι τους αξίζει. Αντιθέτως, τα συναισθηματικά ώριμα άτομα έχουν την ικανότητα ταπεινότητας, συμπόνοιας και εν-συνείδησης.
Παιδική Συμπεριφορά ή Παιδαριώδης;
Είναι σημαντικό να αναφερθώ σύντομα στη διαφορά αυτών των δύο εννοιών μιας και πολλά άτομα μπερδεύουν την έννοια της παιδικής συμπεριφοράς με την έννοια της παιδαριώδους συμπεριφοράς.
Παιδική συμπεριφορά είναι αυτή που πηγάζει από το εσωτερικό μας παιδί, που όπως καθόρισε κι ο Carl Jung είναι το κομμάτι μας που έχει σχέση με παιδικές εμπειρίες και μνήμες αθωότητας, παιχνιδιάρικης διάθεσης, δημιουργικότητας και ελπίδας για το μέλλον. Όλα πολύ θετικά και αυθεντικά κομμάτια του εσωτερικού μας παιδιού που είναι όμορφο να τα έχουμε.
Παιδαριώδης συμπεριφορά είναι η συναισθηματικά ανώριμη συμπεριφορά η οποία είναι δυσλειτουργική και καθόλου εποικοδομητική, όπως εξήγησα και πιο πάνω.
Συνέπειες Συναισθηματικής Ανωριμότητας
Είναι πολύ δύσκολο να έχεις στη ζωή σου ενήλικα άτομα που είναι συναισθηματικά ανώριμα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι συμπεριφορές των συναισθηματικά ανώριμων ενηλίκων εκδηλώνονται κυρίως προς τους συντρόφους τους ή τα πολύ κοντινά άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντός του – με άλλα λόγια στα άτομα που θεωρούν δεδομένο ότι θα είναι πάντα εκεί. Συνήθως, σε φιλικό επίπεδο αυτή η συμπεριφορά περνά απαρατήρητη ή δεν είναι τόσο έντονη όσο σε κοντινότερες συναισθηματικά σχέσεις.
Η δυσκολία στις σχέσεις με συναισθηματικά ανώριμους ενήλικες είναι ότι πρέπει συνεχώς να πατάς στις «μύτες των ποδιών σου» μη τυχόν πεις ή κάνεις κάτι που θα προκαλέσει μια συναισθηματική έκρηξη, επίκριση, ή εκτόξευση χαρακτηρισμών που πληγώνουν. Αυτό είναι εξουθενωτικό και πολύ γρήγορα φθείρει τη σχέση.
Τέλος, έρευνες δείχνουν ότι τα συναισθηματικά ανώριμα άτομα συνήθως υποφέρουν από έντονο άγχος, κατάθλιψη ή διπολικές συμπεριφορές οι οποίες εν καιρώ εκδηλώνονται και σωματικά μέσω ιατρικών παθήσεων.
Διαχείριση Συναισθηματικής Ανωριμότητας
Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, η συναισθηματική ωριμότητα μαθαίνεται, εξασκείται και ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό, επομένως μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια εάν άνθρωποι του περιβάλλοντός σας σάς έχουν χαρακτηρίσει ως (συναισθηματικά) ανώριμο άτομο. Αν πάλι έχετε στη ζωή σας ένα συναισθηματικά ανώριμο άτομο που έχει τη διάθεση και τη θέληση να δουλέψει με τον εαυτό του, εισηγηθείτε επίσκεψη του ατόμου σε ένα σύμβουλο ψυχικής υγείας που θα το βοηθήσει να βρει τους κατάλληλους μηχανισμούς διαχείρισης των συναισθημάτων και της παρορμητικότητάς του.
Αξίζετε να βρίσκεστε σε μια στοργική και υποστηρικτική σχέση με τον/την σύντροφό σας!
Ευχαριστώ θερμά την NATURAnrg για τη φιλοξενία του άρθρου μου στο τεύχος #119, Μαρτίου-Απριλίου 2021.
